MÙA HẠ THỨ 13

Đức Phật nhập hạ thứ 13 tại tảng đá Cāliya, thuộc thành phố Cālika, xứ Koliya. Đại đức Meghiya xuất thân từ dòng tộc Sakya và hiện đang làm thị giả cho đức Phật. Một hôm, nhân đi khất thực ở làng Jantu trở về, Đại đức Meghiya thấy khu vườn xoài ở cạnh bờ sông Kimikālā rất xinh tươi và thuận lợi để hành thiền, nên xin phép Phật đến đó tu tập thiền định một mình, vì Đại đức thường nghe Phật dạy người xuất gia phải biết sống một mình nơi thanh vắng. Mặc dù đức Phật khuyên Đại đức nên đợi đến khi có một vị thị giả khác thay thế, Đại đức vẫn lập lại lời xin đến lần thứ ba.

- Bạch Thế Tôn, đối với Thế Tôn không có gì nữa cần phải làm thêm, không có cái gì cần phải làm thêm vào sự việc đã làm. Còn con, bạch Thế Tôn, có sự việc cần phải làm thêm, còn có việc cần phải làm thêm vào sự việc đã làm. Nếu Thế Tôn chấp thuận con, con sẽ đi đến rừng xoài ấy để tinh cần.[1]

Đức Phật cho phép.

- Này Meghia, khi Thầy đã nói tinh cần, thời chúng ta có thể còn nói gì nữa? Vậy này Meghiya, nay Thầy hãy làm những gì Thầy nghĩ là hợp thời.

Đại đức Meghiya sung sướng đến khu vườn xoài thanh vắng bên bờ sông Kimikālā thực tập thiền định một mình. Nhưng khi được ở một mình nơi thanh vắng, tâm của Đại đức bị chi phối bởi ba bất thiện tầm là: dục tầm, sân tầm và hại tầm. Thất vọng, Đại đức trở về bạch Phật về những chướng ngại đó. Đức Phật dạy :

- Này Meghiya, với tâm giải thoát chưa được thuần thục, năm pháp đưa đến thuần thục. Thế nào là năm?

1) Có bạn lành, bạn tốt.

2) Là người có giới hạnh trong sạch, thu thúc trong giới luật, giữ gìn thân và khẩu trong sạch thanh tịnh, đi lại nơi an toàn cho phạm hạnh, thường thấy tai họa lớn trong lỗi nhỏ.

3) Là người biết tri túc trong 4 thứ vật dụng hằng ngày.

4) Có tâm tinh tấn không ngừng diệt ác pháp, làm cho thiện pháp phát sinh và tăng trưởng.

5) Có trí tuệ thiền tuệ thấy rõ, biết rõ sự sinh, sự diệt của danh pháp, sắc pháp dẫn đến sự diệt phiền não trầm luân, giải thoát khổ.

Đức Thế Tôn đã thuyết lên bài kệ này:

Các tầm nhỏ tế nhị,

Hiện hành ý hoan hỷ,

Do không biết đến chúng,

Tâm động chạy nhiều đời,

Nếu biết chúng tầm tư,

Nhiệt tâm và chánh niệm,

Chế ngự được tư tưởng,

Khi ý không hoan hỷ,

Bậc Chánh giác bỏ chúng,

Không còn chút dư tàn.[2]

Do nhân duyên này, Đức Thế Tôn đã thuyết lên kệ pháp cú sau:

Tâm hoảng hốt giao động,

Khó bộ trì, khó nhiếp,

Người trí làm tâm thẳng,

Như thợ tên, làm tên.

Như cá quăng lên bờ,

Vất ra ngoài thủy giới,

Tâm này vùng vẫy mạnh,

Hãy đoạn thế  lực ma.[3]

Đại đức Meghiya vâng lời Thế Tôn và chẳng bao lâu thành tựu được Thánh quả A-la-hán. Và Tôn giả Meghiya đã nói lên bài kệ này:

Bậc Ðại hùng giảng dạy,

Vượt qua tất cả pháp,

Ta nghe pháp Ngài dạy,

Sống hoan hỷ cạnh Ngài,

Ba minh đã chứng đạt,

Lời Phật dạy làm xong.[4]

---

[1]Tăng Chi Bộ Kinh, Chương Chín Pháp, Phẩm Chánh Giác, Kinh Trưởng Lão Meghiya (A.iv.354).

[2]Tiểu Bộ Kinh, Kinh Phật Tự Thuyết, Chương 4, Phẩm Meghiya (Ud.iv.1).

[3]Tiểu Bộ Kinh, Kinh Pháp Cú, Phẩm Tâm, Kệ 33-34 (Dhp.33-34)

[4]Tiểu Bộ Kinh, Trưởng Lão Tăng Kệ, Phẩm 7, Meghiya (Thera. 66).